Μετάβαση στο περιεχόμενο

Κατά Ιουδαίων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Κατά Ιουδαίων ονομάζονται 8 ομιλίες του Ιωάννη του Χρυσοστόμου.

Περιεχόμενο των επιστολών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ενότητα αυτή είναι κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη!

Κριτική των επιστολών στο περιβάλλον του Χρυσόστομου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η κριτική του Χρυσοστόμου, κατά των Ιουδαίων, προκάλεσε έντονη αντίδραση σε μερίδα συγγραφέων, ο οποίοι θεωρούσαν τον Χρυσόστομο σκληρό αντισημίτη. Βέβαια ο Χρυσόστομος συνεχίζει μια παράδοση από αρχής του Χριστιανισμού, με επιθέσεις κατά των Ιουδαίων με κυριότερους εκφραστές τον Ιουστίνο, Απελλή, Τερτυλλιανό, το Μεγάλο Αθανάσιο και τους Καππαδόκες ιεράρχες. Ο Χρυσόστομος αναφέρεται κατά των Ιουδαίων σε 8 ομιλίες του και καταφέρεται σε βάρος τους με σκληρές εκφράσεις και ασκεί έντονη κριτική των τελετών, των εθίμων και του λατρευτικής τους ακολουθίας.

Η κριτική αυτή θεωρείται εφάμιλλη σε σκληρότητα με τη συμπεριφορά των προφητών και του Χριστού κατά των Ιουδαίων και ο Χρυσόστομος έχει κατηγορηθεί για εκφράσεις κατά των Ιουδαίων όπως "οχιές", "δαίμονες", "σκυλιά", και παραλληλισμούς των συναγωγών με "πορνεία".[1][2]

Στην πραγματικότητα, ο Χρυσόστομος το δηλώνει, ότι υπενθυμίζει τις κρίσεις κατά του Ισραήλ από τον προφήτη Ιερεμία ("όψις πόρνης εγένετό σοι, απηναισχύντησας προς πάντας", Ιερ. 3,3) ο οποίος, μιλώντας για την πνευματική πορνεία του λαού του θεού, τους καλεί ταυτόχρονα σε μετάνοια για τις ειδωλολατρικές εκτροπές τους[3]: "Από προφήτου παράγω την μαρτυρίαν· Ουκ εισίν Ιουδαίοι των προφητών αξιοπιστότεροι. Τι ουν ο προφήτης φησίν; Όψις πόρνης εγένετό σοι, απηναισχύντησας προς πάντας".[4] Και συνεχίζει: :"Ένθα δε πόρνη έστηκεν, πορνείον έστιν ο τόπος· μάλλον δε ουχί πορνείον και θέατρον μόνον εστίν η συναγωγή". Βεβαίως γνωρίζει ότι κάποιοι εναντιώνονται στα λόγια του, και γι αυτό επιχειρηματολογεί λέγοντας πως, αν όσα λέει είναι δικά του λόγια, ας τον κρίνουν, όμως δεν είναι δικά του: "Ει μεν γαρ οίκοθεν αποφαίνομαι, κατάγνωθι, ει δε του προφήτου λέγω τα ρήματα, δέξαι την απόφασιν".

Οι λόγοι που οδήγησαν τον ιερό Χρυσόστομο και τους άλλους ιεράρχες να ασκήσουν τόσο σκληρή κριτική κατά των Ιουδαίων, αφορά την έντονη προσπάθεια εναγκαλισμού σε επίπεδο λατρευτικό - θρησκευτικό, που θεωρούσε ότι είχε στόχο προσηλυτιστικό και τελικά οδηγούσε στην απομάκρυνση από τον αληθινό Θεό και το σωτήριο μήνυμα του Χριστού. Παρατηρούμε στις ομιλίες του, ότι σημαντικός λόγος κριτικής για τον Χρυσόστομο, αποβαίνουν οι εορτές των Ιουδαίων, στις οποίες συμπαρέσυραν και τους Χριστιανούς να τελούν, με αποτέλεσμα να αδυνατούν να διαχωρίσουν τη μεγάλη αντίθεση του μηνύματος των δυο θρησκειών.[5] Άλλος λόγος κριτικής ήταν ο πλάγιος τρόπος που πολλές φορές χρησιμοποιούσαν για να προσελκύσουν Χριστιανούς. Οι Ιουδαίοι στην Αντιόχεια είχαν μεγάλη δύναμη, η οποία ήταν απόρροια της οικονομικής δύναμης αλλά και της εισχώρησης σε κρατικούς μηχανισμούς της Αυτοκρατορίας. Κατείχαν πολλές θέσεις δικαστών και δίκαζαν υποθέσεις χριστιανών, οι οποίοι για να μην πέφτουν θύματα αδικιών, υπέκυπταν στις διαθέσεις των Ιουδαίων με αποτέλεσμα να ρυθμίζουν και την θρησκευτική έκφανση της ζωής τους.

Ο κυριότερος λόγος όμως αντίθεσής του με τους Ιουδαίους, είναι ερμηνεία της "θείας οικονομίας", δηλαδή το κατά πόσον οι γραφές εκπληρώνονται στην ύπαρξη του Ιησού Χριστού.[6] Κρίνει ο Χρυσόστομος ότι αυτή εκπληρώνεται στο πρόσωπο του Χριστού και άρα αυτοί είναι παραβάτες της θείας οικονομίας και εκτός χάριτος του Θεού. Μάλιστα επισημαίνει ότι τα ίδια έπραξαν και με τους προφήτες που απέκτειναν ενώ ήταν απεσταλμένοι Θεού κατά τον Κυριακό λόγο.[7] Επίσης είναι γεγονός ότι οι Ιουδαίοι συνέπραξαν στους μεγάλους διωγμούς των Χριστιανών τους πρώτους αιώνες της εκκλησιαστικής ζωής τους και έτσι γίνεται αντιληπτό ότι οι Χριστιανοί είχαν βιώσει δύσκολες καταστάσεις από τους Ιουδαίους και η φήμη των διωκτών των Χριστιανών ακόμα παρέμενε.

Στην πραγματικότητα ο Χρυσόστομος "εξεφώνησε κατά των Ιουδαίων πέντε λόγους...όχι από αντιπάθεια προς τον ιουδαϊσμό, αλλά επειδή οι Ιουδαίοι μαζί με τους Εθνικούς επιδρούσαν επί των Ελλήνων χριστιανών της Αντιόχειας. Ήταν καθήκον του ιερού Χρυσοστόμου ν' αποκρούσει τις επιδράσεις αυτές".[8]

Χρήση των επιστολών του Χρυσόστομου κατά τον 20ο αιώνα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι λόγοι του Κατά Ιουδαίων αποτέλεσαν αντικείμενο ανανεωμένου ενδιαφέροντος ανάμεσα στους αντισημίτες του 19ου και 20ου αιώνα.[9] Βεβαίως κάποιοι ισχυρίστηκαν ότι οι λόγοι του ήταν γεμάτοι μίσος[10] και οι πιο φριχτοί και βίαιοι που μπορεί να βρει κανείς στα γραπτά οποιουδήποτε Χριστιανού θεολόγου".[11] Επίσης, κατηγορήθηκε ο Χρυσόστομος επειδή έχουν χρησιμοποιηθεί λόγια του από πολλές αντισημιτικές ομάδες για να υποκινήσουν το μίσος κατά των Εβραίων,[12] όπως επίσης και ότι οι απόψεις του θεμελίωσαν και διέδωσαν την ιδέα ότι οι Εβραίοι είναι συνολικά υπεύθυνοι για το θάνατο του Χριστού,[13] ή ότι οι ομιλίες του αποτέλεσαν το πρότυπο για τον μετέπειτα αντισημιτικό λόγο και για τη χρήση αποσπασμάτων από τα ευαγγέλια του Ματθαίου και του Ιωάννη για να κατηγορηθούν οι Εβραίοι.[14] Όλα αυτά, ισχυρίζονται, γέννησαν έναν ιδιαίτερο Χριστιανικό αντισημιτισμό που παρουσίαζε τους Εβραίους σαν δολοφόνους του Χριστού, και αυτό προστέθηκε στις φήμες που προϋπήρχαν ήδη στον προχριστιανικό κόσμο θέτωντας τους Εβραίους σε κίνδυνο σε κάθε χριστιανική πόλη.[14]

Για το γεγονός όμως της χρήσης αποσπασμάτων από τις ομιλίες του για άλλους σκοπούς δεν ευθύνεται ο Χρυσόστομος. Καταρχάς οι ομιλίες αυτές δεν ήταν στην πραγματικότητα κατά των εβραίων, αλλά κατά των ιουδαϊζόντων χριστιανών οι οποίοι είχαν παρασυρθεί σε σημείο που να συμμετέχουν σε εορτασμούς στις συναγωγές.[15] Επίσης, είχαν θρησκευτικό-τυπολογικό περιεχόμενο και όχι φυλετικό-ρατσιστικό[16] ενώ, επιπλέον, ο Χρυσόστομος "δεν συνιστούσε το μίσος και την προσωπική αποστροφή" και άρα "δεν διαπνεόταν από κανένα είδος αντισημιτισμού, όπως τον κατηγορούν".[17] Μιλάει, "όχι διότι έχει προγραμματική ιδεολογική αντίθεση προς τους ιουδαίους, άλλα μόλις προκύπτει το ποιμαντικό πρόβλημα στο γεγονός που δείχνει ότι αιτία των Ομιλιών του δεν είναι ο αντισημιτισμός".[18]

Συμπέρασμα για τη χρήση των επιστολών στον 20ο αιώνα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παρά το γεγονός ότι ο Χρυσόστομος αναφερόταν με αυτόν τον τρόπο στους Εβραίους δεν συνάγεται ότι τους μισούσε, αλλά χρησιμοποιούσε ενα ρητορικό σχήμα της εποχής, το λεγόμενο ψόγο, που σε καθε περίπτωση ήταν διαδεδομένος.[19] Με την προσεκτική μελέτη των κειμένων του Χρυσοστόμου, γίνεται αντιληπτό ότι η επιθετική αυτή συμπεριφορά έχει να κάνει όχι με κάποια εγκατεστημένη ιδεοληψία του Χρυσοστόμου, αλλά με τον κατεξοχήν στόχο που θέτει ο Χριστός.[20] Τη σωτηρία του ανθρώπου. Έτσι στο Κατά Ιουδαίων[21] γίνεται εμφανές ότι μιλά με τέτοιο τρόπο για να προστατέψει. Οι σκληρές εκφράσεις όπως "άθλιοι", "δείλαιοι", "άρπαγες", "πλεονέκτες"[22] έχει να κάνει με τη συμπεριφορά απέναντι στο Χριστό ο οποίος τους αποκαλύφθηκε και αυτοί του συμπεριφέρθηκαν το γνωστό τροπο. Και αναρωτιέται: «τι αθλιότερον τούτου;».

Όμως "ποτέ δεν συνέστησε στους χριστιανούς να μη συναλλάσσονται ή να μη χαιρετούν τους ιουδαίους. Πολύ περισσότερο δεν συνέστησε να τους μισούν ή να τους καταδιώκουν. Αυτό που ζητούσε και συνιστούσε μόνο ήταν να μη συμμερίζονται την θρησκευτική ζωή τους".[23] Επίσης είναι αληθές ότι κατά γενική ομολογία η γλώσσα του Χρυσοστόμου ήταν σκληρή αντίστοιχα και για τους Αρειανούς, τους ανομοίους, τους γνωστικούς αλλά και τους πλουσίους και άρχοντες που έκαναν έκλυτο, προκλητικό βίο, τους οποίους μάλιστα ονόμαζε "λύκους".[24]

Κατ' αυτό τον τρόπο, οι Ιουδαίοι δεν φαίνεται να χρίζουν ειδικής «μεταχείρισης» όπως ισχυρίζονται κάποιοι συγγραφείς, αλλά σε κάθε ομάδα ή έτερη δογματική αντίληψη η οποία αντιτίθεται στο «νόμο του Θεού» δείχνει παρόμοια αντιμετώπιση. Άλλωστε είναι χαρακτηριστική η προσφώνηση του Γεωργίου Φλορόφσκι ως "προφήτη της καθολικής αγάπης".[25] Είναι χαρακτηριστικό πως "όσοι μέμφονται το Χρυσόστομο για αντιιουδαϊσμό και αντισημιτισμό αποφεύγουν να μελετήσουν τη θεολογική θεμελίωση των απόψεών του για τους Ιουδαίους".[26] Χαρακτηριστικό είναι άλλωστε το χωρίο "Κατά Ιουδαίων Α΄ 1""... όπου αναφέρει:

«Μηδέ θαυμάσητε, ει αθλίους εκάλεσα τους Ιουδαίους. Όντως γαρ άθλιοι και ταλαίπωροι, τοσαύτα από των ουρανών αγαθά εις τας χείρας αυτών ελθόντα απωσάμενοι και ρίψαντες μετά πολλής της σπουδής. Ανέτειλεν εκείνοις πρώιμος ο της δικαιοσύνης ήλιος, κακείνοι μεν απώσαντο την ακτίνα και εν σκότει κάθηνται...Εκείνοι της ρίζης της αγίας ήσαν κλάδοι, αλλ εξεκλάσθησαν. Εκείνοι τους προφήτας ανέγνωσαν εκ πρώτης ηλικίας και τον προφητευθέντα εσταύρωσαν...Δια τούτο άθλιοι, ότι τα πεμφθέντα αυτοίς αγαθά αρπαζόντωνν έτερων και προς εαυτούς επισπωμένων, αυτοί διεκρούσαντο.».

Ο Χρυσόστομος υπερασπίστηκε δυναμικά τους Χριστιανούς, και δεν ανεχόταν τον προσυλητισμό από τους Ιουδαίους,[27] απειλή που ήταν μεγαλύτερη εξαιτίας της ισχυρής εβραϊκής κοινότητας που υπήρχε την εποχή εκείνη στην Αντιόχεια. Γι αυτό και ο λόγος του ήταν οξύς, σε αντίθεση με τα πιο ήπια κηρύγματα που έκανε στην Κων/πολη, όπου η απειλή για τους χριστιανούς ήταν μικρότερη.[28]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Bratton, Susan (2008). Environmental values in Christian art. Albany, N.Y: State University of New York Press. σελ. 162. ISBN 0-7914-7265-5. 
  2. ↑ Fisher, Eugene J. (1993). Interwoven destinies: Jews and Christians through the ages. New York, NY: Paulist Press. σελίδες 68. ISBN 0-8091-3363-6. 
  3. ↑ Κολιτσάρας Θ. Ιωάννης, Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους Εβδομήκοντα, τόμ. 5, 'Η Ζωή', 3η έκδ., Αθήνα 1991, σελ. 173 (Ιερ. 3,1-9).
  4. ↑ Οι παρακάτω φράσεις προέρχονται από την PG 48,847.
  5. ↑ Κατά Ιουδαίων Α΄ 1 PG 48, 844
  6. ↑ ( Κατά Ιουδαίων Α΄ 1 PG 48, 845-846 )
  7. ↑ (Κατά Ματθαίον Κεφ.23)
  8. ↑ Φούγιας Γ. Μεθόδιος, Ελληνισμός & Ιουδαϊσμός, έκδ. 2η, Λιβάνης, Αθήνα 1995, σελ. 222-223.
  9. ↑ Levy, Richard C. (2005). Antisemitism: A Historical Encyclopedia of Prejudice and Persecution (Two Vol. Set). Santa Barbara, Calif: ABC-CLIO. σελίδες 121-122. ISBN 1-85109-439-3. 
  10. ↑ Mildred Vasan· Jerome A. Chanes (2004). Antisemitism: A Reference Handbook. Santa Barbara, Calif: ABC-CLIO. σελ. 135. ISBN 1-57607-209-6. 
  11. ↑ James Parkes, Prelude to Dialogue (London: 1969) p. 153; cited in Wilken, p. xv.
  12. ↑ Walter Laqueur, The Changing Face of Antisemitism: From Ancient Times To The Present Day, (Oxford University Press: 2006), p. 48. ISBN 0-19-530429-2. 488.
  13. ↑ William I. Brustein, Roots of Hate: Anti-Semitism in Europe before the Holocaust, (Cambridge University Press:2003) ISBN 0-521-77308-3, p.52.
  14. ↑ 14,0 14,1 , A History of the Jews, (HarperPerennial: 1988), p. 165.
  15. ↑ "...his eight sermons—traditionally called Against the Jews—are not really addressed to the Jews, but to these Christian “Judaizers”...these Christians took part in the Jewish festival celebrations in the synagogue" (Oskar Skarsaune, In the Shadow of the Temple - Jewish Influences on Early Christianity, Downers Grove, InterVarsity Press, 2002, σελ. 436-437).
  16. ↑ "In my view, the patristic texts that appear to modern readers to be anti-Semitic in most cases have a typological reference and are based on a specific approach to the interpretation of Scripture—the analogy of faith—which assesses each particular text in relation to the whole trend of the history of revelation and which views the difference between Jew and Gentile under christological assumptions and not merely as a matter of genetics or race. Even in their harshest strictures against Judaizing threats to the gospel, they did not consider Jews as racially or genetically inferior people, as modern anti-Semites are prone to do" ("On Misogyny and Anti-Semitism", ACCS Introduction and Bibliographic Information (Ancient Christian commentary on Scripture), Downers Grove, InterVarsity Press, 2005, σελ. xxv.
  17. ↑ Μεταλληνός Δ. Γεώργιος, Παγανιστικός Ελληνισμός ή Ελληνορθοδοξία;, 3η έκδ., Αρμός, 2003, σελ. 82.
  18. ↑ Μεταλληνός, ό.π.
  19. ↑ Lindemann, Albert S. (2000). Esau's Tears: Modern Anti-Semitism and the Rise of the Jews. Cambridge, UK: Cambridge University Press. σελίδες 33–34. ISBN 0-521-79538-9. 
  20. ↑ Στυλιανός Παπαδόπουλος (Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Τόμος Β, σελίδα 254
  21. ↑ (Κατά Ιουδαίων Α΄ 1 PG 48, 884)
  22. ↑ ( Κατά Ιουδαίων Δ΄ 1 PG 48, 871 )
  23. ↑ Μεταλληνός, στο ίδιο.
  24. ↑ "Ιωάννης ο Χρυσόστομος", Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τόμ. 6, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1965, στ. 1189.
  25. ↑ Γεώργιος Φλορόφσκι, Οι Ανατολικοί πατέρες του 4ου αιώνα, Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2006, σελίδα 378
  26. ↑ ο.π.
  27. ↑ Κατά Ιουδαίων Δ΄ 1: PG 48, 871
  28. ↑ "Much of the patristic anti-Jewish material, however, was a response to the threat Judaism posed as an attractive alternative to Christianity. Thus, John Chrysostom’s anti-Jewish sentiments were expressed with greatest virulence in sermons that he delivered in CE 386 to 387 in Antioch—the home of a large, vibrant, and thriving Jewish community at this time (Wilken 1983; Harkins 1979). Sermons that Chrysostom delivered in Constantinople, which did not have a large Jewish community, were less virulent in tone (Grissom 1978: 217)" (Barbara Geller Nathanson, "Jews, Christians, and the Gallus Revolt in Fourth-Century Palestine", Biblical Archaeologist, τεύχ. 49, American Schools of Oriental Research, 1986).


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κατά_Ιουδαίων&oldid=10712046"